Ở VIỆT NAM, ĐANG CÓ NHỮNG NỖI LO SỢ VỀ MỘT "SỰ XÂM LƯỢC" CỦA NGƯỜI TRUNG QUỐC

Martha Ann Overland (Time)

Trần Hoàng  (dịch)

Cách đây 30 năm, các bộ đội Việt Nam đã tham dự một trận đánh sau cùng rất dữ dội trong các vùng đồi núi ở Lạng Sơn gần biên giới phía Bắc để đẩy lui quân địch. Hai bên đã chịu đựng những thiệt hai khủng khiếp, nhưng sau cùng Việt Nam đã tuyên bố thắng trận.

Mấy chục năm sau, các mối quan hệ ngoại giao (giữa hai nước Việt Trung) đã và đang được hồi phục và hai quốc gia nầy, ít nhất là trên công luận, vẫn gọi nhau là bạn bè.

Kẻ thù cũ của Việt Nam giờ đây là một nhà đầu tư chính trong quốc gia này, thương mại giữa hai nước ở mức cao hơn bao giờ hết và nhiều khách du lịch, không phải là bộ đội, đang đổ dồn vào Việt Nam.

Không, không phải là những khách du lịch người Mỹ đâu, khách du lịch chính là những người Trung Quốc. Như một phần của một nỗ lực rất mạnh mẽ để mở rộng ảnh hưởng chính trị và thương mại trong vùng Đông Nam Á, Trung Quốc đang đầu tư rất nhiều ở Việt Nam.

Các công ty Trung Quốc hiện đang tham gia vào trong hàng ngàn dự án xây dựng cầu đường, khai thác hầm mỏ và xây dựng các nhà máy điện. Tuy nhiên, mặc cho thực tế về sự hợp tác giữa hai nước cộng sản đang được khuyến khích bởi các nhà lãnh đạo Việt Nam, sự xâm lấn thân thiện nầy không làm yên lòng những người đã và đang chiến đấu chống lại những toan tính xâm lăng của người Trung Quốc trong hơn 1000 năm qua, và lần gần đây nhất là vào năm 1979.

Nhiều người ở Việt Nam hiện đang lo lắng rằng Trung Quốc đang được trao cho những chiếc chìa khóa không những là để khai thác các nguồn tài nguyên thiên nhiên của quốc gia họ mà còn của cả những khu vực có tính chiến lược nhạy cảm, đe dọa an ninh quốc gia.

“Sự nguy hiểm nhất đó là Trung Quốc đã và đang thắng hầu hết các cuộc đấu thầu xây dựng nhà máy điện, nhà máy xi măng, và các công ty hóa chất,” viên Tổng giám đốc Hiệp Hội Công Nghệ Cơ Khí Nguyễn Văn Thu đã cho biết. “Họ chiếm hết tất cả các hợp đồng xây dựng và chẳng để lại gì hết.”

Ông Thu nói rằng ông đang tình nghi các công ty Trung Quốc đã chiến thắng và nắm hết tất cả các hợp đồng xây dựng bằng cách bỏ thầu các công trình với giá rất thấp đến mức khó lòng chấp nhận được, điều ấy có nghĩa là họ đang cắt xén công trình xây dựng, đe dọa phẩm chất và sự an toàn (của các công trình hay sản phẩm).

Nhưng nỗi quan ngại lớn nhất của ông Thu là làn sóng tràn vào của số lượng lớn người Trung Quốc, bao gồm những người nấu ăn và làm vệ sinh dọn dẹp, nghĩa là họ đang chiếm lấy việc làm của người Việt Nam và đe dọa sự ổn định của xã hội.

“Các nhà thầu khoán người Trung Quốc mang mọi thứ vào Việt Nam, thậm chí cả các bàn cầu của phòng vệ sinh!” ông Thu cho biết. “Đó là các vật liệu mà Việt nam có thể sản suất, và các công việc mà người Việt Nam có thể làm.”

Điều lôi cuốn sự chỉ trích mới đây nhất dành cho tình cảm chống lại người Trung Quốc là kế hoạch của chính phủ Hà Nội chấp thuận các công ty của Tập đoàn Nhôm Trung Quốc (Chinalco) khai thác quặng Bô-xít ở các vùng Cao Nguyên của Việt Nam.

Bô-xít là một thành phần chính của nhôm, thứ kim loại mà Trung Quốc đang cần để cung ứng cho kỹ nghệ xây dựng của họ. Việt Nam có 8 tỉ tấn bô-xít có phẩm chất cao, nguồn dự trữ đứng hàng thứ ba của thế giới.

Tuy vậy, cái giá phải trả cho việc hủy hoại môi trường thiên nhiên là rất cao. Việc đào xới bằng phương pháp cắt đất xuống sâu cho quặng bô-xít lộ ra thì có hiệu quả, nhưng các vết sẹo của đất và việc chế biến bô-xít phát ra một thứ bùn trầm tích đỏ rất độc hại mà loại bùn nầy có thể thâm nhập vào trong các nguồn cung cấp nước nếu không bảo quản đúng mức.

Nhiều khoa học gia Việt Nam cũng như các phong trào môi trường đang phát triển của Việt nam đã và đang chất vấn sự khôn ngoan của việc nhường các quyền khai mỏ cho Trung Quốc, (trong khi) chính các mỏ bô-xít của Trung Quốc đã phải đóng cửa vì những tai hại khổng lồ và khủng khiếp mà các khu mỏ bô-xít (alumin) đã gây ra cho môi trường ở Trung Quốc.

Nhưng sự phản đối thật sự dường như với môi trường thì ít mà nỗi sợ của Việt Nam về nước láng giềng ở biên giới phía Bắc thì nhiều hơn.

Các nhóm dân tộc chủ nghĩa tố cáo chính quyền Hà Nội về việc bị áp lực của Trung Quốc đang đói khát các nguồn nguyên vật liệu bằng cách chấp thuận cho dự án khai thác mỏ được tiến hành.

Nhiều blogger người Việt đang khuấy lên những nỗi lo ngại rằng làn sóng du nhập của các công nhân Trung Quốc là một phần của kế hoạch lâu dài của Bắc Kinh để chiếm đóng quốc gia của họ. Những nhóm có khuynh hương dân chủ bị cấm hoạt động nầy, (đang sung sướng có được cơ hội  chỉ trích chính quyền độc tài), gọi việc hợp tác khai mỏ giữa Việt Nam và Trung Quốc là “một mưu đồ mờ ám”.

Đầu tháng nầy, Thượng tọa Thích Quảng Độ đã nói rằng việc đào xới đất xuống sâu để lấy bô-xít sẽ tàn phá cách sinh sống của các nhóm dân tộc thiểu số. Ông nói thêm rằng dự án bô-xít là một “minh họa về sự lệ thuộc của Việt Nam vào Trung Quốc.” Không thấy có sự chống đối tương tự như thế đối với hai công trình khai thác mỏ của công ty nhôm khổng lồ Alcoa của Mỹ tại tỉnh Đắc Nông ở Tây Nguyên.

Có lẽ, lời chỉ trích không mong đợi nhất đến từ Đại tướng Võ Nguyên Giáp, một nhà lãnh đạo quân sự rất được kính trọng ở Việt Nam, ông ta đã giúp đánh thắng người Pháp và về sau là thắng người Mỹ. Trong một lá thư gởi tới Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, người anh hùng 97 tuổi nầy đã nêu lên mối quan ngại về sự hiện diện của một số lượng lớn người Trung Quốc ở những vùng trên Cao nguyên Trung Phần, một cửa ngõ chiến lược đối với Việt Nam, một nơi từng quyết định thắng bại của các trận chiến.

Các quốc gia khác trong vùng nầy không thoải mái vì tình trạng đói khát các nguồn tài nguyên của Trung Quốc. Tháng 3 -2009, vì các quan ngại về an ninh quốc gia, chính quyền Úc đã từ  chối một cuộc bỏ thầu trị giá 1,8 tỉ đô la của công ty Khai Mỏ Trung Quốc Minmetals muốn mua lại công ty Minerals OZ đang vướng đầy nợ nần, công ty Mineral làm chủ mỏ Zinc lớn hàng thứ hai của thế giới. Công ty Oz Minerals có những mỏ nằm gần khu thử nghiệm vũ khí Woomera của nước Úc.

Chính quyền Hà Nội nói rằng họ đang lắng nghe các nguồn quan ngại nhưng họ dường như không thay đổi ý kiến. Gần đây, ông Dũng đã tuyên bố “việc khai mỏ bô-xít là một chính sách lớn của đảng và nhà nước.”

Phó thủ tướng Hoàng Trung Hải đã tái khẳng định sự hỗ trợ của chính phủ, và vài viên chức của tỉnh đã có mặt tại một cuộc hội nghị khai mỏ gần đây để bảo vệ dự án bô-xít nầy, những viên chức địa phương của tỉnh nầy lý luận rằng mặc dầu có sự hiện diện của các công nhân Trung Quốc, việc khai thác mỏ sẽ đem lại phúc lợi cho những người dân thiểu số nghèo nàn của vùng nầy.

Sức ép lên Việt Nam để tiến hành theo kế hoạch đã định là rất lớn, ông Carl A. Thayer nói, ông là một nhà chuyên môn nghiên cứu về Việt Nam, dạy tại Đại Học New South Wales của học viện Quốc Phòng Úc. Việt nam đang cần buôn bán với Trung Quốc để tồn tại.

Ông Thayer thừa nhận rằng không có một công ty Trung Quốc nào hoạt động độc lập với chính quyền của họ. “Nếu quí vị tìm hiểu cho kỹ các công ty Trung Quốc nầy, quí vị sẽ khám phá ra rằng các công ty đó có quan hệ chặc chẽ với quân đội hay an ninh Trung Quốc” ông cho biết. “Nhưng một cuộc xâm lăng của Trung Quốc ư? Tôi không tin điều này.”

Ông Thayer nhận thấy rằng: Một số các khó khăn là do chính Việt Nam gây ra. Việt Nam đang trở nên ngày càng lệ thuộc vào các nguồn đầu tư trực tiếp của ngoại quốc để giữ cho nền kinh tế khỏi bị chìm.

Năm ngoái, các nhà đầu tư ngoại quốc đã đầu tư một mức kỷ lục là 11,5 tỉ đô la vào Việt Nam. Trung Quốc có 73 dự án đầu tư vào Việt Nam có trị giá 334 triệu đô la. Nhưng sau khi có cuộc suy thoái toàn cầu, các đầu tư trực tiếp của ngoại quốc sụt giảm 70% vào quí 1 năm 2009, so sánh với cùng thời gian nầy năm ngoái.

Hà Nội đã và đang kêu gọi gia tăng đầu tư, và thậm chí đang rất cần các nguồn tiền bạc từ bên ngoài bơm vào cho nền kinh tế của họ đang ở một mức rất thấp.

Việt Nam cũng đang thua thiệt vì mức chênh lệch thương mại khổng lồ với Trung Quốc (Việt Nam xuất khẩu qua Trung Quốc 1 tỉ đô la, nhưng nhập khẩu của Trung Quốc 20 tỉ đô la năm 2008 – theo website của bộ Ngoại Thương VN).

Khi có nhiều công ty người Trung Quốc hùn hạp nhau ở phía bên kia biên giới và đầu tư nhiều triệu đô la vào các dự án đầu tư mới, Hà Nội không thể nào ra lệnh cho những công ty đó điều gì phải nên làm. Họ cũng không thể chỉ ngăn chận làm giảm bớt nguồn tiền đầu tư ấy. “Nhà nước Việt Nam phải thận trọng về những gì họ mong muốn” Giáo sư Thayer cảnh báo.

Người dịch: Trần Hoàng

http://anhbasam.wordpress.com/2009/04/19/vn-dang-co-noi-lo-moi-ve-su-xam-luoc/