AI LÀ NGƯỜI ĐỔI MỚI THỰC ?
Hoàng Lại Giang
25-11-2012
Đổi mới là một giai đoạn lịch sử quan trọng có tính quyết định trong tiến trình
phát triển đất nước dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng Sản VN. Nhưng ai là kiến
trúc sư của đổi mới, ai là tổng công trình sư của đổi mới, cần được khẳng định
để thế hệ mai sau tránh được nhầm lẫn đáng tiếc.
Tôi may mắn được sống trong thời kì đó và cũng may mắn được cố thủ tướng Võ Văn
Kiệt, ít nhất là 6 năm từ năm 2000 đến 2006 để thực hiện một bộ sách về ông và
những người đồng thời với ông trong suốt chiều dài lịch sử từ khi ông sinh ra
cho đến khi ông về nghỉ ở 16 Tú Xương, TPHCM.
Trong suốt 6 năm gần gũi ấy, tôi chưa một lần nghe ông nhắc đến Nguyễn Văn Linh
là người đổi mới. Người đổi mới mà ông hay nhắc là tổng bí thư Trường Chinh.
Ông nói:
Anh Trường Chinh là người “rất cứng” nhưng cũng chính con người
”rất cứng” này lại là nhà đổi mới mạnh mẽ nhất. Không có uy tín của ông,
không có uy lực của ông, không có tài năng và sức thuyết phục của ông thì sẽ
không có sự đổi mới. Chúng tôi hay gọi ông là “Kiến trúc sư đổi mới”. Còn tôi,
tôi chỉ là người tiếp sức cho ông, là người thi công công trình đổi mới.
Tôi rất buồn là VTV1 sáng Chủ Nhật 25-11-2012 lại
không nhắc gì đến nhà “Kiến trúc sư ” của đổi mới Trường Chinh mà lại nhắc đến
ông Nguyễn Văn Linh.
Nguyễn Văn Linh có là nhà đổi mới hay không, đổi mới ở thời nào, phản đối mới ở
thời nào, tôi sẽ xin nói ở một bài khác với những cơ sở dữ liệu mà tôi có.
Trên đây là ý kiến nhỏ của tôi, có gì xin lắng nghe và trao đổi thêm cùng các bạn.
25-11-2012
HLG
*******************
NHÂN ĐỌC BÀI “AI LÀ NGƯỜI ĐỔI MỚI THỰC?”
Võ
Văn Tạo
27-11-2012
Trong bài viết “Ai là người đổi mới thực?” *, ông Hoàng Lại Giang khẳng định
Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh không phải kiến trúc sư trưởng của đổi mới, mà là Tổng
Bí thư Trường Chinh.
Ông Giang minh chứng bằng nhận định của cố Thủ tướng Võ
Văn Kiệt. Người viết bài này muốn làm rõ thêm đôi điều.
Một thời gian dài trước đây, tôi cũng tin như ông Hoàng Lại Giang. Do trước đây
tôi rất sửng sốt khi đọc bài báo dài và quan trọng “Bài học giương cao 4 ngọn cờ”
đăng trên trang nhất báo Nhân Dân (ký tên Trường Chinh) trước khi ĐCSVN chính
thức chủ trương đổi mới tư duy ở Đại hội 6 cách nay hơn ¼ thế kỷ.
Trong bài báo
đó, tôi thực sự ấn tượng trước những luận điểm táo bạo, sắc sảo và thuyết phục như: “Khi
Đảng ta chủ trương phát triển mạnh đồng thời nhiều thành phần kinh tế, nhiều đảng
viên, cán bộ cao cấp lo ngại kinh tế ngoài quốc doanh sẽ hút chất xám, vật tư,
kỹ thuật khỏi kinh tế quốc doanh. Lo ngại như vậy, chẳng lẽ chúng ta phải kìm
hãm sản xuất lại hay sao?”, hoặc “Có được đường lối, chủ trương tưởng chừng tiến
bộ, đúng đắn rồi, nhưng nhận thức của cán bộ, đảng viên và nhân dân chưa theo kịp
thì phải điều chỉnh chủ trương, chính sách cho phù hợp với nhận thức của cán bộ,
đảng viên và nhân dân thì chủ trương, chính sách mới đi vào thực tiễn, có hiệu
quả”.
Tôi thật sự bất ngờ: Trường Chinh, cả đời “khét tiếng nguyên tắc và giáo điều”,
lại xuất thần có được tư duy sáng suốt, thức thời và thực tế ấy lúc cuối đời,
đúng thời điểm cần thiết nhất: đường lối sai lầm của Đảng đang dẫn nền kinh tế
xã hội đất nước đến đáy khủng hoảng. Để đánh giá được ý nghĩa của đổi mới, phải
liên hệ với tình hình tệ hại của Cuba, Triều Tiên hiện nay, và thậm chí cả tư
tưởng đang ngự trị trong lãnh đạo ĐCSVN đương thời: “kinh tế nhà nước là nòng cốt”
(bất chấp Vinashin, Vinalines, Vina…) và “chủ trương, chính sách của Đảng bao
giờ cũng đúng đắn” (bất chấp cải cách ruộng đất, ngăn sông cấm chợ, hợp tác hóa
nông nghiệp ồ ạt, đánh tư sản, thu hồi đất và Tiên Lãng, Văn Giang…).
Trở
lại vai trò của Trường Chinh đối với đổi mới. Mãi cách nay gần chục năm, tình cờ
qua một vị lão thành cách mạng có con làm trong lực lượng an ninh chuyên bảo vệ
cán bộ cao cấp, tôi mới biết bài báo có tính chất tạo bước ngoặt về đường lối
trên không phải do Trường Chinh chấp bút, mà chỉ là người duyệt và đứng tên tác
giả. Người chấp bút là ông Đặng Quốc Bảo, anh em thúc bá với Trường Chinh
(Đặng Xuân Khu). Để được đăng trên trang nhất báo Nhân Dân, với tính chất “lót ổ”
cho thay đổi 180 độ về tư duy, phải có cái tên Trường Chinh – Tổng Bí thư “bảo
kê”. Dù sao, chỉ là đứng tên nhưng Trường Chinh cũng có công rất lớn.
Sắc sảo
và nghiêm khắc, dù tuổi già nua kề miệng lỗ, Trường Chinh vẫn đủ cái uy để thuyết
phục và buộc hàng trăm cán bộ cao cấp nhất tuân thủ chủ trương đổi mới, mặc dù
tuyệt đại đa số họ não trạng rỗng tuếch, hầu hết còn nhiễm độc rất nặng nếp tư
duy cực kỳ phản khoa học và vô cùng tệ hại thời bao cấp. Để thấy được ý nghĩa của
điều này, xin hãy so sánh với Hội nghị Trung ương VI vừa qua: Tổng Bí thư Nguyễn
Phú Trọng đã bộc lộ sự bất lực rõ ràng trong chủ trương kỷ luật “đồng chí
X”(!).
Nhưng
trước khi có được bài báo trên, Đặng Quốc Bảo không dễ lay chuyển Trường Chinh.
Hai anh em từng tranh luận tại nhà riêng Trường Chinh, thậm chí có lần đập bàn
nảy lửa. Đến mức, điên tiết, Đặng Quốc Bảo sổ toẹt: “Anh không ra đường mà nghe
dân chúng mỉa mai – cái chế độ này không đáng Ba – Đồng – Chinh!” (Ba Duẩn,
Phạm Văn Đồng, Trường Chinh).
Xuất thân nhà binh, không dễ tướng – ủy viên
trung ương đảng Đặng Quốc Bảo có được tư duy kinh tế chính trị độc lập. Nhưng
tâm huyết, bén nhạy và thực tiễn, lại có may mắn tiếp xúc thực tế ở TP HCM trong
những năm tháng cùng kiệt nhất trước đổi mới, ông nhận ra: chính những hiện tượng
“xé rào” dưới sự “bảo kê” của Võ Văn Kiệt đã cứu kinh tế TP HCM và cả nước.
Trước
khi “chịu” đứng tên tác giả bài báo, Trường Chinh đồng ý đi thực tế TP HCM theo
gợi ý của Đặng Quốc Bảo. Không như đà điểu – chỉ biết rúc đầu trong cát bỏng,
Trường Chinh phục thiện trước thực tiễn năng động của TP HCM. Và “lý thuyết
gia” Trường Chinh đã biết cách đưa nó thành chủ trương, đường lối. Dĩ nhiên, với
cương vị cao nhất – Tổng Bí thư, Trường Chinh có vai trò to lớn trong đổi mới.
Tuy nhiên, trong đổi mới, “ẩn sĩ” Đặng Quốc Bảo được nhiều người trong cuộc
đánh giá có vai trò gần như Nguyễn Trãi bên cạnh Lê Lợi trong kháng chiến chống
giặc Minh. Tất nhiên, không thể không nhìn nhận vai trò của thực tiễn – điểm xuất
phát của mọi lý thuyết đúng đúng đắn, nhờ bản lĩnh hiếm có Võ Văn Kiệt trong điều
hành chính quyền TP HCM. Trước đó, phải nhắc đến Ngô Kim Ngọc “cả gan” khoán ruộng.
Thừa hưởng di sản của Trường Chinh, Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh được dư luận một
thời lầm lẫn coi như kiến súc sư trưởng của đổi mới. Tuy nhiên, để hiểu thật sự
về ông, không ai bằng các văn nghệ sĩ chân chính và dũng cảm – những người từng
hào hứng nghe ông truyên bố “cởi trói”, rồi lại bị chính ông quay ngoắt 180 độ,
liệt ngay vào đối tượng “nguy hiểm” và thanh trừng. Nguyên Ngọc là một
trong những “tiền đạo việt vị” trong tình huống ấy.
Đến thời CNXH ở Liên Xô và Đông Âu suy sụp và đi đến tan rã, đất nước đứng trước
cơ hội tiến đến dân chủ tiến bộ và cường thịnh như mọi quốc gia văn minh, chính
Nguyễn Văn Linh, trong vai trò cao nhất Tổng Bí thư, đã dấm dúi chủ động thu xếp
ngả vào vòng tay Bắc Kinh, dẫn đầu đoàn cấp cao VN đi đêm một cách tủi hổ với tập
đoàn độc tài bành trướng khát máu Bắc Kinh ở cái Hội nghị ô nhục “Thành Đô”
(9-1990), mà nhiều trí thức đặt cho cái tên “người mở ra thời kỳ Bắc thuộc mới”.
Khi bàn về chủ trương đổi mới như trên, chúng ta mới chỉ giới hạn trong phạm vi
thực tiễn lịch sử đã diễn ra. Thực chất, đổi mới chỉ là việc ĐCSVN thức tỉnh một
điều rằng chủ trương gò ép một nền kinh tế duy ý chí, tập trung, chỉ huy, bao cấp
là sai lầm chết người, trói buộc nền kinh tế xã hội của đất nước trong vòng ngắc
ngoải, không cho nó vận động phát triển tự nhiên, phát triển khỏe mạnh như hầu
hết các quốc gia văn minh. Kinh tế thị trường, với “bàn tay vô hình” của nó,
luôn biết cách tự điều chỉnh sao cho hiệu quả nhất. Nhà nước càng ít can thiệp
càng tốt, các lý thuyết gia kinh tế lừng danh đã đúc kết chân lý kinh điển ấy từ
đời tám hoánh nào rồi. Không tin, cứ hỏi các sinh viên kinh tế đang mài đũng quần
trên ghế giảng đường.
V.V.T
Mời xem thêm:
- 155.
Quan hệ Việt – Trung: Thực tế bẽ bàng hơn nhiều. “Nguyễn Văn
Linh, người có công lớn trong cuộc “chiến tranh giải phóng miền Nam” bị loại khỏi
bộ chính trị vì lập trường thân Trung Quốc”;
- 127.
NHẬT KÍ LÝ BẰNG TIẾT LỘ ĐẦU ĐUÔI CHUYỆN BÌNH THƯỜNG HÓA QUAN HỆ TRUNG-VIỆT
NĂM 1990. “Qua đường liên lạc bí mật giữa hai bên Trung-Việt, từ
3 – 4.9.1990, Nguyễn Văn Linh đi cùng Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Việt Nam Đỗ
Mười, cùng với lãnh đạo Trung Quốc tổ chức cuộc gặp mặt ở Thành Đô, sự kiện này
trở thành bước ngoặt trong việc bình thường hóa quan hệ Trung-Việt.” “Tổng bí
thư Nguyễn Văn Linh đã gặp đại sứ Trương Đức Duy tại Bộ quốc phòng Việt Nam.
Nguyễn [Văn Linh] hi vọng thực hiện bình thường hóa được mối quan hệ giữa hai
nước, hai đảng, đồng thời mong sớm được sang thăm Trung Quốc.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét